Gia phả học tinh hoa: Từ thấu hiểu đến giữ gìn di sản gia tộc

Người xưa có câu: "Con người có tổ có tông / Như cây có cội, như sông có nguồn". Cội sinh ra cây, rễ lấy thức ăn từ đất nuôi sống cây. Có nguồn nước mới có sông, sông bị chặn nguồn sông sẽ dần khô cạn. Con người cũng vậy, ai trong chúng ta cũng được sinh ra từ một dòng họ, và chúng ta chỉ có thể thực sự trở thành con người phát triển toàn diện khi được sống trong "cái nôi" mà tổ tông, dòng họ đời này qua đời khác kiến tạo nên. 

Bạn đã hiểu gì về cội nguồn của mình? Và bạn có thể làm gì để các hậu duệ của mình cũng được phát triển toàn diện?

GS-TS. Nguyễn Khắc Thuần - Viện trưởng Viện Nghiên cứu trang phục Việt kể rằng, nhờ sự dạy dỗ từ cha - vốn là một nhà khoa bảng, từ khi chưa đầy 10 tuổi, ông đã là một dịch giả, dịch rất nhiều cuốn gia phả bằng chữ Hán và chữ Nôm, chính vì vậy mà ông biết rất nhiều điều lý thú của Việt Nam. Chẳng hạn, khi đọc văn chương của tác giả Nguyễn An Ninh, Giáo sư lấy làm lạ là "người Nam bộ mà viết không giống Nam bộ một chút nào". Sau khi tìm hiểu thì Giáo sư biết rằng ông Nguyễn An Ninh gốc tổ là người họ Đoàn, hậu duệ của Đoàn Thị Điểm. Hoặc, Giáo sư rất hâm mộ sự tài giỏi của hai danh nhân là anh em ruột Nguyễn Hữu Hào và Nguyễn Hữu Cảnh. Sau khi đọc gia phả, Giáo sư vô cùng tự hào khi "phát hiện" ra đó là chính là một trong những "liệt tổ" của mình trong dòng họ Nguyễn…

GS. Nguyễn Khắc Thuần là một nhà sử học nổi tiếng, ông có niềm đam mê với gia phả, đọc rất nhiều gia phả của các dòng họ. Giáo sư cũng là dịch giả cuốn “Hà Tiên trấn Hiệp trấn Mạc thị gia phả” - bộ gia phả cổ nhất Nam bộ, là gia phả của dòng họ Mạc ở Nam bộ. Ông khẳng định: "Chính những bộ gia phả ấy cung cấp cho tôi tài liệu để viết những cuốn sách mà tôi yêu thích". GS. Nguyễn Khắc Thuần là tác giả của hơn 300 tác phẩm viết về lịch sử, văn hoá, trong đó có hai bộ sách được công nhận kỷ lục Guinness Việt Nam năm 2011, đó là bộ sách Lê Quý Đôn tuyển tập (gồm 8 tập) và Đại Việt sử lược (gồm 5 tập).

Những chia sẻ của GS. Nguyễn Khắc Thuần là minh chứng cho một trong những giá trị lớn của gia phả - một loại hình tư liệu cung cấp thông tin; đặc biệt hơn, đó là những thông tin mang tính sử liệu về một gia đình, dòng họ, không chỉ giúp cho mỗi cá nhân tìm được thông tin về dòng họ của mình, mà còn là tư liệu quý hiếm cho công tác nghiên cứu và thực hành sử học, xã hội học…

Từ góc độ khác, doanh nhân Mã Thanh Danh - Phó tổng giám đốc Tập đoàn KIDO nhìn nhận: Gia phả như tấm bản đồ về truyền thống của cha ông. Gia phả chứa đựng sứ mệnh của gia tộc. Đây chính là quyển sách đầu tiên trẻ sẽ đọc và sẽ thấm. Để khi những người trong dòng họ được xã hội tôn vinh, các cháu sẽ có niềm tự hào vì mình cũng mang dòng họ đó. Điều đó cũng gián tiếp gieo vào suy nghĩ của trẻ ý thức trách nhiệm về việc kế thừa di sản và giữ gìn truyền thống của dòng tộc.

Gia phả chính là nơi để bạn tìm và hiểu về cội nguồn của mình, về lịch sử hình thành và phát triển của dòng họ, về những thăng trầm  mà tổ tiên đã trải qua, về những giá trị truyền thống văn hoá mà cha ông đã xác lập, về những thành tựu mà bạn có quyền tự hào về dòng họ, gia tộc của mình. Và gia phả cũng là nơi bạn vừa có trách nhiệm vừa được trao quyền viết nên trang sử của riêng mình, với những giá trị sẽ được trao truyền cho các thế hệ sau.  

Là người trực tiếp tổ chức biên soạn gia phả cho các dòng họ, GS. Hoàng Văn Lễ - Viện trưởng Viện Lịch sử Dòng họ, Chủ tịch Hội đồng dòng họ Hoàng / Huỳnh miền Nam tại TP.HCM cho biết, khi làm xong một bộ gia phả, những người làm công tác biên soạn rất hãnh diện vì mình hiểu được về dòng họ đó một cách khá căn cơ. Quan trọng hơn, theo Giáo sư Lễ, bộ gia phả làm xong được những người trong dòng họ trưng bày trên bàn thờ một cách đầy tự hào, giữ gìn nghiêm cẩn như một món đồ gia bảo của dòng họ...

Vậy, cụ thể thì gia phả là gì? Tầm quan trọng của gia phả đối với sự phát triển của mỗi cá nhân, mỗi gia đình, mỗi dòng họ, và xã hội ra sao? Xây dựng gia phả như thế nào để có thể phát huy tối đa giá trị của gia phả?...

Bạn sẽ tìm được các câu trả lời một cách đầy đủ trong cuốn sách "Gia phả học tinh hoa" - cuốn sách mang giá trị vượt trội trong việc nuôi dưỡng ý thức tự hào nguồn cội. 

“Gia phả học tinh hoa” - do Thạc sĩ Nguyễn Châu Linh - Chủ tịch Học viện Thương hiệu Kim cương (DBI), Chủ nhiệm CLB Bách gia Tinh hoa là chủ biên, cùng các đồng chủ biên: Chuyên gia thương hiệu Danny Võ - Phó chủ tịch Hiệp hội Doanh nhân Việt Nam ở nước ngoài - TP.HCM, Cố vấn Đối ngoại Thương mại quốc tế Intercharm Singapore; TS. Nguyễn Minh Khiêm - Sáng lập, Giám đốc 6K International, Lãnh đạo tại Việt Nam của Build a School Foundation; nhóm Biên tập viên Lê Nguyễn Minh Thu và Phan Kim Hùng thực hiện - dẫn dắt người đọc đi từ những khái niệm cơ bản nhất đến những phân tích sâu sắc về cội nguồn, về mối liên hệ chặt chẽ giữa gia đình và dòng tộc, giúp mỗi cá nhân nhận thức sâu sắc hơn về giá trị của gia phả - di sản vô giá của mỗi gia tộc. 

Bên cạnh đó, "Gia phả học tinh hoa" còn cung cấp phương pháp dựng phả và giải pháp ứng dụng công nghệ để xây dựng gia phả xã hội từ câu chuyện số hoá và hiện đại hoá gia phả học tại Nhật Bản và Hàn Quốc. Và, như Nhà Gia phả học Võ Ngọc An nhận định: "Nếu bạn đang mong muốn khám phá và kết nối sâu sắc hơn với chính lịch sử dòng tộc mình, “Gia phả học tinh hoa” chắc chắn sẽ là người bạn đồng hành lý tưởng".

Chia sẻ về khởi nguồn ra đời của “Gia phả học tinh hoa”, ThS. Nguyễn Châu Linh cho biết:

Nhằm lan tỏa truyền thống văn hoá uống nước nhớ nguồn, hiếu kính, yêu dân tộc, có trách nhiệm với bản thân và gia đình đến mọi người dân Việt, CLB Bách gia Tinh hoa và Học viện Thương hiệu Kim cương (DBI) đã khởi sinh dự án Trao tặng 1 triệu bản sách số “Gia phả học Tinh hoa” đến các trường học và gia đình người Việt trên toàn cầu. Là đơn vị độc quyền khai thác nền tảng Ngân hàng Di sản số DJC (Heritage HBank), DBI sẽ kết hợp với các tổ chức và cá nhân đồng hành mang 1 triệu bản số sách “Gia phả học tinh hoa" đến với hàng triệu người dân Việt trên toàn cầu. 

Dự án đã bắt đầu triển khai từ tháng 11/2024, và ngay lập tức đã nhận được sự ủng hộ của Công ty CP Đầu tư Asia Dragon (ADC) một doanh nghiệp có tầm nhìn sâu rộng và cam kết mạnh mẽ trong việc bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa, di sản của dân tộc. Sự đồng hành của ADC góp phần mang đến cho hàng triệu gia đình Việt Nam trên toàn cầu cơ hội tiếp cận những kiến thức quý báu về gia phả, giúp họ hiểu rõ hơn về cội nguồn, về trách nhiệm giữ gìn giá trị gia tộc, để cùng kiến tạo một cộng đồng tinh hoa với tinh thần quý tộc, yêu thương dân tộc, phụng sự, đoàn kết để giúp mỗi cá nhân, mỗi dòng họ Đẹp hơn, Mạnh hơn, Thịnh vượng và Hạnh phúc hơn, cộng hưởng nâng cao chỉ số hạnh phúc quốc gia…